หลักการ และบทบัญญัติ เกี่ยวกับ ซะกาตฟิตเราะห์ นั้นมีว่าอย่างไร (ถาม-ตอบ)
ขอทราบคำอ่านในการตวงข้าวฟิตเราะห์
ดิฉันอยากทราบถึงวิธีการตวงข้าวฟิตเราะห์ รวมถึงคำอ่านภาษาอาหรับและภาษาไทยด้วย เนื่องจากในปีก่อน ๆ แฟนจะให้คนอื่นตวงให้ แต่ปีนี้ต้องการจะให้แฟนเป็นคนตวงข้าวเอง แต่ไม่ทราบคำอ่านและคำเหนียตที่ถูกต้อง ต้องการตวงของตนเอง ภรรยา บุตร และแม่ของภรรยา ช่วยตอบให้ด่วนเลยนะค่ะ
-----
ซะกาตฟิตเราะห์
1 บัญญัติซะกาตฟิตเราะห์
ซะกาตฟิตเราะห์เป็น บัญญัติบังคับ ดังฮะดีษของอิบนุอุมัรแจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติให้ซะกาตฟิตเราะห์แก่ผู้คนในเดือนรอมฎอน” บันทึกโดย : อัลบุคอรีย์ และมุสลิม
และฮะดีสของอิบนฺอับบาสที่ว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติให้ซะกาตุลฟิฏริเป็นฟัรฎูที่จำเป็น” บันทึกโดย : อะบูดาวู๊ด และอันนะซาอีย์
2 ซะกาตฟิตเราะห์ได้บัญญัติบังคับแก่ใครบ้าง ?
ซะกาตฟิตเราะห์ได้บัญญัติบังคับแก่ เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้ชาย ผู้หญิง ผู้เป็นอิสระ และทาสหรือคนรับใช้ที่เป็นมุสลิม ดังมีรายงานฮะดีษของอับดุลลอฮฺ อิบนฺอุมัร แจ้งว่า
“ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติบังคับซะกาตฟิตเราะห์จำนวนหนึ่งศ๊ออฺจากอินทผลัม หรือข้าวสาลี (หนึ่งศ๊ออฺ = หนึ่งทะนาน หรือประมาณ 2 1/2 ก.ก.) แก่ทาสหรือคนรับใช้ผู้เป็นอิสระผู้ชาย ผู้หญิง เด็กและผู้ใหญ่ที่เป็นมุสลิม” บันทึกโดย : อัลบุคอรีย์ และมุสลิม
3 ชนิดของซะกาตฟิตเราะห์
ชนิดของอาหารที่ใช้ตวงเวลาออกซะกาตฟิตเราะห์ คือ
1.ข้าวบาร์เล่ย์ หรือ 2. อินทผลัม หรือ 3. อิกฎ หรือ 4. ลูกเกด หรือ 5. ซัลตฺ
ดังมีรายงานฮะดีษของอะบีสะอี๊ด อัลคุดรีย์ กล่าวว่า “พวกเราได้ออกซะกาตุลฟิฎริจำนวนหนึ่งศ็ออฺในประเภทอาหาร หรือ ข้าวบาร์เล่ย์ หรืออินทผลัม หรืออิกฎหรือลูกเกต” บันทึกโดย : อัลบุคอรีย์ และมุสลิม
และรายงานฮะดีษของอิบนฺอุมัร แจ้งว่า ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า “ได้มีบัญญัติให้จ่ายศ่อดะเกาะฮฺอัลฟิฎเราะฮฺ หนึ่งศ็ออฺจากข้าวบาร์เล่ย์ หรืออินทผลัม หรือซัลตฺ” บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ และอัลฮากิม
(หมายเหตุ : อิกฏ = นมก้อนแข็ง, ซัลตฺ = ข้าวสาลีชนิดหนึ่งไม่มีเปลือก)
ได้มีความคิดเห็นแตกต่างกันในการอธิบายความหมายของคำว่า “ประเภทอาหาร” ที่ระบุอยู่ในฮะดีษของอะบีสะอี๊ด อัลคุดรีย์ โดยกล่าวกันว่าหมายถึงข้าวโพดหรือข้าวโอ๊ด และกล่าวอีกว่าอื่นจากนี้ แต่เป็นที่มั่นใจได้ว่ามีความหมายโดยทั่วไปครอบคลุมถึงทุกสิ่งที่เป็นอาหาร ที่ตวงได้ เช่น ข้าวโพด ข้าวโอ๊ด รวมทั้งประเภทอาหารที่กล่าวมาแล้วข้างต้น และแป้งสาลี และแป้งชนิดอื่น ๆ ดังกล่าวทั้งหมดนั้นได้มีการปฏิบัติกันในสมัยท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ดังมีรายงานฮะดีษของ อิบนฺอับบาส แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ใช้ให้เราจ่ายซะกาตรอมฎอน หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทดังกล่าวแทนเด็ก ผู้ใหญ่ ผู้เป็นอิสระ ทาสหรือคนรับใช้ ผู้ใดจ่ายซัลตฺก็จะถูกรับ และฉันคิดว่าเป็นเช่นนั้น และกล่าวว่าผู้ใดจ่ายแป้งสาลี ก็จะถูกรับ และผู้ใดจ่ายแป้งชนิดอื่นก็จะถูกรับ” บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ ด้วยสายสืบที่ศ่อเฮี๊ยะฮฺ
และมีรายงานฮะดีษจากอิบนฺอับบาส เช่นเดียวกันแจ้งว่า “ซะกาตรอมฎอน หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทต่างๆ ผู้ใดจ่ายข้าว ข้าวโพด หรือข้าวโอ๊ด จะถูกรับผู้ใดจ่ายข้าวบาร์เล่ย์จะถูกรับ ผู้ใดจ่ายลูกเกตจะถูกรับ และฉันคิดว่าเป็นเช่นนั้น และผู้ใดจ่ายแป้งชนิดอื่นๆ ก็จะถูกรับ" บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ ด้วยสายสืบที่ศ่อฮี้ฮฺ
4 จำนวนหรือปริมาณของซะกาตฟิตเราะห์
มุสลิม จะต้องออกซะกาตฟิตเราะห์หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทต่างๆ ดังได้กล่าวมาแล้ว ได้มีทัศนะที่แตกต่างกันในประเภทของข้าวโอ๊ดและข้าวโพด กล่าวกันว่าจะต้องออกครึ่งศ็ออฺ ซึ่งเป็นทัศนะที่มีน้ำหนักกว่าและถูกต้องกว่า ดังคำกล่าวของท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า “จงจ่ายซะกาตุลฟิฎริหนึ่งศ็ออฺแบ่งสอง (หมายถึงครึ่งศ็ออฺ) จากอาหารประเภทข้าว สาลี หรือหนึ่งศ็ออฺจากอินทผลัม หรือข้าวบาร์เล่ย์ แทนผู้เป็นอิสระ ทาส เด็ก และผู้ใหญ่” บันทึกโดย : อะบูดาวู๊ด อันนะซาอีย์ อัลบัยฮะกีย์
5 ใครบ้างที่จะต้องออกซะกาตฟิตเราะห์
มุสลิมจะต้องออกซะกาตฟิตเราะห์เพื่อตัวเองและแทนทุกคนที่อยู่ภายใต้การปกครอง เช่น เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้ชาย ผู้หญิง ผู้เป็นอิสระ และทาส ดังมีรายงานฮะดีษของอิบนฺอุมัร แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ใช้ให้จ่ายศ่อดะเกาะตุลฟิฎริแทนเด็ก ผู้ใหญ่ ผู้เป็นอิสระ และทาส จากผู้ที่อยู่ภายใต้การปกครองของท่าน” บันทึกโดย : อัดดฺรุกุฎนีย์ และอัลบัยฮะกีย์ ด้วยสายสืบที่หะซัน
6 ซะกาตฟิตเราะห์จะต้องจ่ายให้แก่ใครบ้าง ?
ซะกาตฟิตเราะห์จะต้องไม่จ่ายให้แก่ผู้ใด นอกจากคนยากจนอนาถา ดังมีรายงานฮะดีษของอิบนฺอับบาส แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติซะกาตฟิตเราะห์ เพื่อล้างมลทินของผู้ถือศีลอดจากการพูดที่ไร้สาระและการกล่าวคำหยาบคาย และเพื่อเป็นอาหารแก่คนยากจนอนาถา” บันทึกโดย : อัดดฺรุกุฎนีย์ และอัลบัยฮะกีย์ ด้วยสายสืบที่หะซัน
7 เวลาจ่ายซะกาตฟิตเราะห์
จะต้องจ่ายซะกาตฟิตเราะห์ก่อนผู้คนจะออกไปละหมาดอีด และไม่อนุญาตให้จ่ายล่าไปหลังละหมาดอีดหรือก่อนละหมาด เว้นแต่ก่อนหน้าเพียงวันหนึ่งหรือสองวัน ดังปรากฎจากการกระทำของอิบนฺอุมัร (ซึ่งผู้เล่าฮะดีษได้กล่าวว่า) “ถ้าหากการจ่ายซะกาตฟิตเราะห์หลังละหมาดอีดแล้วเป็นการจ่ายศ่อดะเกาะฮฺชนิด หนึ่งจากการจ่ายศ่อดะเกาะฮฺทั้งหลาย”
ดังมีฮะดีษรายงานโดยอิบนฺอับบาส กล่าวไว้ว่า “ผู้ใดจ่ายซะกาตฟิตเราะห์ริก่อนละหมาดถือว่าเป็นซะกาตที่ถูกรับและผู้ใด จ่ายมันหลังละหมาดถือว่าเป็นศ่อดะเกาะฮฺชนิดหนึ่งจากศ่อดะเกาะฮฺทั้งหลาย” บันทึกโดย : อัลบุคอรีย์
อุละมาอฺบางท่านมีความเห็นว่าอนุญาตให้ จ่ายซะกาตฟิตเราะห์ตั้งแต่วันแรกของเดือนรอมฎอน โดยอ้างหลักฐานคำกล่าวของท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า “ผู้ใดจ่ายซะกาตฟิตเราะห์ก่อนละหมาดถือว่าเป็นซะกาตที่ถูกรับ”
8 เคล็ดลับของการจ่ายซะกาตฟิตเราะห์
พระผู้ทรงบัญญัติศาสนาผู้ทรงปรีชาญาณได้บัญญัติการจ่าย ซะกาตฟิตเราะห์เพื่อเป็นการล้างมลทินของบรรดาผู้ถือศีลอดจากการพูดจาที่ไร้ สาระ และการกล่าวคำหยาบคายแก่คนยากจนอนาถา เป็นการพอเพียงแก่พวกเขาในวันสำคัญนั้น ดังที่ฮะดีษของอิบนฺอับบาสได้กล่าวไว้ข้างต้น
